Sai phạm trong quản lý, sử dụng đất tại các dự án

Theo kết luận thanh tra, Dự án khu nhà ở phường Nông Trang theo quy định phải được đấu giá hoặc đấu thầu xây dựng công trình nhưng UBND tỉnh Phú Thọ đã ban hành quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để không đấu giá. Đối với Dự án khu nhà ở và dịch vụ thương mại đồng Trằm Đá, TP Việt Trì phê duyệt theo phương thức sử dụng quỹ đất để tạo vốn xây dựng cơ sở hạ tầng nhưng UBND tỉnh Phú Thọ giao cho các chủ đầu tư không qua hình thức đấu giá. 

Sở tài chính trình UBND tỉnh Phú Thọ phê duyệt giá đất thu tiền sử dụng đất và phương án tài chính đã đưa khoản thuế VAT vào tổng chi phí đầu tư xây dựng hạ tầng để giảm trừ tiền sử dụng đất là không phù hợp với quy định, gây thất thu ngân sách nhà nước trong đó dự án Khu nhà ở phường Nông Trang là hơn 1,2 tỷ đồng, dự án khu nhà ở và dịch vụ thương mại đồng Trằm Đá hơn 4,8 tỷ đồng.

Kết luận Thanh tra Chính phủ cũng chỉ rõ, trong số 6 dự án có 4 dự án tiến độ thực hiện chậm so với quy định gồm Dự án Khu nhà ở phường Nông Trang, Dự án Khu nhà ở và dịch vụ thương mại đồng Trằm Đá, Dự án Khu nhà ở đô thị và trung tâm thương mại dịch vụ Hưng Hóa và Dự án Khu nhà ở đô thị Tân Dân. Chủ đầu tư một số dự án còn nợ tiền chậm nộp tiền sử dụng đất như Dự án Khu nhà ở phường Nông Trang nợ gần 4,7 tỷ đồng; Dự án khu nhà ở Hữu Nghị nợ hơn 2,4 tỷ đồng. 

Sở Tài chính UBND tỉnh Phú Thọ phê duyệt giá thu tiền sử dụng đất đối với một số dự án sử dụng đất xác định theo phương pháp thặng dư, trong đó đưa khoản chi phí dự phòng vào tổng chi phí phát triển để giảm trừ tiền sử dụng đất không đúng quy định gồm Dự án khu nhà ở đô thị và trung tâm thương mại dịch vụ Hưng hóa hơn 7,1 tỷ đồng; dự án khu nhà ở đô thị Tân Dân  hơn 3,5 tỷ đồng. 

Đối với Dự án Tổ hợp khách sạn, trung tâm thương mại và căn hộ cao cấp Mường Thanh Phú Thọ, Thanh tra Chính phủ xác định, chủ đầu tư khởi công xây dựng công trình trước khi cấp Giấy phép xây dựng, trước khi được bàn giao đất trên thực địa vi phạm Luật Đất đai 2013 và Luật Xây dựng 2014. Chủ đầu tư đã bán 100/223 căn hộ cao cấp cho khách hàng từ hình thức cho thuê sang căn hộ ở để bán vi phạm Luật Đất đai 2013.

Thanh tra Chính phủ chỉ rõ những sai phạm nêu trên thuộc trách nhiệm của UBND tỉnh Phú Thọ, các sở, ngành, đơn vị: Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Tài chính, Cục thuế, UBND TP Việt Trì và chủ đầu tư dự án.

Thu hồi đất cho hoạt động khoáng sản vượt trên 333 ha

Liên quan đến công tác quản lý, khai thác khoáng sản, theo kết luận thanh tra, UBND tỉnh Phú Thọ chưa kịp thời trình Thủ tướng Chính phủ và chưa kịp thời ban hành một số văn bản như việc khoanh định khu vực cấm, khu vực tạm cấm hoạt động khoáng sản ở từng giai đoạn; khu vực không đấu giá quyền khai thác. Đặc biệt là văn bản quy định, hướng dẫn tính, thu phí bảo vệ môi trường, đẫn đến các doanh nghiệp chưa thực hiên đầy đủ nghĩa vụ tài chính trong một thời gian dài. 

Cụ thể, UBND tỉnh Phú Thọ ban hành Quyết định số 15/2015 về việc quy đổi từ số lượng quặng khoáng sản thành phẩm ra số lượng quặng khoáng sản nguyên khai để tính phí bảo vệ môi trường chậm 7 năm so với quy định của Bộ Tài chính và Chính phủ. Giai đoạn 2006-2017, sản lượng khoáng sản kê khai nộp phí bảo vệ môi trường trên 21,5 triệu (tấn và m3), trong đó giai đoạn 2009-2015 có số lượng hơn 7,3 triệu (tấn và m3) theo quy định phải thực hiện quy đổi từ số lượng quặng khoáng sản thành phẩm ra số lượng quặng khoáng sản nguyên khai để tính phí bảo vệ môi trường nhưng UBND tỉnh Phú Thọ không thực hiện, các sở ngành chức năng cũng không tham mưu cho UBND tỉnh thực hiện, dẫn đến thất thu đáng kể cho ngân sách nhà nước.

Công tác lập, thẩm định, phê duyệt thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản giai đoạn 2006-2010, định hướng đến năm 2020 được Sở Công Thương thẩm định, trình UBND tỉnh Phú Thọ phê duyệt nhưng nội dung quy hoạch lại không xác định khu vực điểm mỏ và loại khoáng sản cần thăm dò, khai thác, chế biến. 

Trong khi đó, công tác lập, phê duyệt quy hoạch, khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản theo thẩm quyền, UBND tỉnh Phú Thọ chưa ban hành quyết định phê duyệt, vi phạm Luật Khoáng sản. Giai đoạn từ năm 2006 đến nay, UBND tỉnh Phú Thọ đã thu hồi đất cho hoạt động khoáng sản vượt 333,34 ha so với quy hoạch sử dụng đất được Chính phủ phê duyệt, vào các loại đất khác, vi phạm Luật Đất đai. Tại quy hoạch, thăm dò, khai thác, sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường được UBND tỉnh Phú Thọ phê duyệt, có mỏ đá xây dựng xóm Quẽ, xã Thu Cúc (huyện Thanh Sơn) vào đất rừng phòng hộ và sản xuất với diện tích 90ha.

Về việc cấp giấy chứng nhận đầu tư, kiểm tra 34 giấy chứng nhận đầu tư, Thanh tra Chính phủ phát hiện có 20 giấy chứng nhận đầu tư tại mục ưu đãi đầu tư ghi “dự án được hưởng các ưu đãi theo các quy định pháp luật hiện hành” nhưng không ghi đầy đủ thông tin về ưu đãi theo hướng dẫn của Chính phủ và quyết định của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. 

Về việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản, trong năm 2012, UBND tỉnh Phú Thọ gia hạn 2 giấy phép khai thác khoáng sản trước khi Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố khu vực khoáng sản phân tán nhỏ lẻ (Công ty TNHH Khoáng sản Thành Phương khai thác, chế biến cao lanh tại dốc Mận, xã Dị Nậu, huyện Tam Nông; Công ty TNHH Khoáng sản và xây dựng HAT khai thác Sepentin tại xã Tất Thắng, huyện Thanh Sơn) vi phạm Luật Khoáng sản. Có 24 giấy phép khai thác khoáng sản cấp phép chưa đầy đủ thủ tục, nội dung và hình thức theo mẫu quy định. Tại dự án mỏ đá xóm Pheo, xã Yên Lãng, huyện Thanh Sơn do Công ty cổ phần thi công cơ giới Chiến Thắng làm chủ đầu tư, UBND tỉnh Phú Thọ cấp phép khai thác và mở rộng với diện tích 63.660 m2, thời hạn khai thác 2 năm, nhưng không có quyết định phê duyệt đánh giá hàm lượng, trữ lượng khoáng sản. 

Về công tác cho thuê đất hoạt động khoáng sản, cơ quan thanh tra trực tiếp kiểm tra 11 dự án phát hiện có 1 dự án (Mỏ sắt xã Tân Phú, huyện Thanh Sơn của Chi nhánh Công ty cổ phần khai khoáng luyện kim Bắc Việt) sau khi hết thời hạn thuê đất nhưng Sở Tài nguyên và Môi trường và công ty chưa thực hiện ký lại hợp đồng thuê đất.

Tính đến hết năm 2017, tổng số tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường của 159 dự án phải nộp trên 33,7 tỷ đồng nhưng vẫn còn nợ đọng trên 12,7 tỷ đồng của 52 đơn vị, vi phạm quy định của Chính phủ và quyết định của Thủ tướng.